سال گذشته فیلمی درباره جشن‌های دوهزار و پانصد ساله از شبکه تلویزیونی «من و تو» پخش شد که واکنش گسترده‌ای دست‌کم در بین کاربران ایرانی اینترنت در پی داشت. همان زمان درباره ایرادهای گوناگون آن فیلم که به اشتباه «مستند» نامیده می‌شد نوشتم: (لینک)
از چند روز پیش هم شبکه‌های اجتماعی پارسی زبان پر شده از لینک‌های «از تهران تا قاهره» که از آن به عنوان «مستند» نام برده میشود.
بسیاری از همان مواردی که در مورد فیلم مربوط به جشن‌های دو هزار و پانصد ساله مطرح شد درباره این فیلم هم صادق است ولی مورد اول اینکه اساساَ به نظر می‌رسد که بیشتر ما ایرانیان نیاز داریم تا ابتدا مفهوم فیلم «مستند» را بدانیم تا اینگونه بی دقت از آن برای چنین گزارش‌ها یا گفتگوهایی استفاده نکنیم.
«از تهران تا قاهره» در واقع، تنها یک گفتگو با ملکه پیشین ایران است که تصاویری آرشیوی از صحنه‌های انقلاب ایران، اعتراضات ایرانیان و سفر بی بازگشت شاه به ایران را نیز به همراه دارد.
سازندگان این فیلم حتا به ابتدایی ترین اصول مستندسازی که ذکر منبع ویدئوهای تاریخی بوده است هم امانت دار نبوده‌اند، مانند صحنه حمله به خانه شاهدخت شمس پهلوی در کالیفرنیا یا گزارش‌های مربوط به درآمد نفت ایران که از شبکه‌های انگلیسی زبان در فیلم گنجانده شده اند.
برای اینکه یک فضای کلی از یک مستند واقعی به دست آورید می توانید تریلر این مستند را ببینید (لینک) به شیوه کار دقت کنید: مدارک، ویدئوها، مصاحبه با افراد گوناگون و پوشش موضوع از زوایا و دیدگاههای گوناگون. به این نمونه کارها می گویند مستند (Documentary Film)
این گفتگو به لحاظ تکنیکی روان و هوشمندانه ادیت شده ولی داستان این است که «مستند» نیست. گفتگو یا خاطره است و از جنبه ثبت خاطرات و گفته‌ها، مثبت است به ویژه برای ما ایرانیان که از بابت داشتن چنین منابعی فقیر هستیم.
برای اینکه یک فضای کلی از یک مستند واقعی به دست آورید می توانید تریلر این مستند را ببینید (لینک) به شیوه کار دقت کنید: مدارک، ویدئوها، مصاحبه با افراد گوناگون و پوشش موضوع از زوایا و دیدگاههای گوناگون. به این نمونه کارها می گویند مستند (Documentary Film)
این گفتگو به لحاظ تکنیکی روان و هوشمندانه ادیت شده ولی داستان این است که «مستند» نیست. گفتگو یا خاطره است و از جنبه ثبت خاطرات و گفته‌ها، مثبت است به ویژه برای ما ایرانیان که از بابت داشتن چنین منابعی فقیر هستیم.
جدا از این گفتگو، فکر میکنم که مردم ایران حتا سه دهه پس از انقلاب همچنان به دنبال مقصری برای انقلاب اسلامی می‌گردند. در صورتی که مقصر اصلی جلوی چشم‌شان است و آنرا نمی‌بینند. من منکر پشتیبانی پنهان غرب یا اشتباهات شاه نیستم ولی کسی میلیون‌ها ایرانی را که در فیلم‌ها میبینیم به زور به خیابان‌ها نیاورده بود.
به عنوان یک شهروند ایرانی که به پیشرفت‌های ایران در زمینه‌های گوناگون در زمان پهلوی معتقدم و انقلاب اسلامی را نیز فاجعه‌ای برای ایران می‌دانم، از شرایط کنونی جامعه بسیار متاسفم. فضایی که در ایران پس از انقلاب به وجود آمده بسیاری از مردم را از درک واقعیاتی هم در کنار پیشرفت‌های اجتماعی و اقتصادی و ... در ایران ِ پهلوی وجود داشت ناتوان کرده است.
فضای بسته سیاسی، خشونت با مخالفان در زندان ها و اجازه به بیگانگان برای دخالت بیش از اندازه در کشور، به کشاندن کشور به آنچه نباید می شد کمک کرد و نادانی مردم همراه با پشتیبانی زیرپوستی غرب، کار را یکسره کرد.
ولی به هر حال، انداختن تقصیر به گردن شاه یا خمینی یا انگلیس آسان‌تر از بررسی همه جانبه یک رویداد است که به متهم شدن خودمان بیانجامد!
ولی به هر حال، انداختن تقصیر به گردن شاه یا خمینی یا انگلیس آسان‌تر از بررسی همه جانبه یک رویداد است که به متهم شدن خودمان بیانجامد!
سازندگان «از تهران تا قاهره» رگ خواب ملت ایران به خوبی دست‌شان است: حرکت نکردن، داستان گوش کردن و حسرت گذشته رو خوردن!
۳۰ نظر:
az mast ke bar mast
shishe nazdiktar az sang nadarad khishi har shekasti ke be har kas beresad az khish ast
من نمی دونم چرا طرفدارای دوران طلایی امام دست پاچه شدند؟...شما اون روزی که جوونای مردم می گفتند چمهوری ایرنی و یا نه غزه نه لبنان و کشته می دادند...شما تو روز روشن دروغ می گفتید هم غزه هم لبنان....بس کنید دروغ و ظلم و جنایت را...دوران طلایی
من نمی دونم چرا طرفدارای دوران طلایی امام دست پاچه شدند؟...شما اون روزی که جوونای مردم می گفتند چمهوری ایرنی و یا نه غزه نه لبنان و کشته می دادند...شما تو روز روشن دروغ می گفتید هم غزه هم لبنان....بس کنید دروغ و ظلم و جنایت را...دوران طلایی
اول املأ خودتو قوی کن بعد درباره کسی اضهار نظر کن ..........حتا اشتباه است ((((((((حتی))))))
عالی بود
مشکل ما مردم رو فقط باید خودمون درمان کنیم
تا زنده بادمرده باد و دست بوسی هست
درمجموع با عوض شدن اشخاص هیچگاه اوضاع ما درست نمیشه
آرام باشید آقا اصلا مستند نبود فیلم هم نبود اصلا گزارش هم نبود ولی "ایران را تکان داد و از خواب بیدار کرد"...آنچنان از خواب بیدار کرد که مطالب و حمله های پوچ شما و امثال شما دیگر نمیتواند کسی را فریب دهد. درود بر شهبانو فرح پهلوی، مادر داغدیده ایران و درود بر رها عزیز
شما هم نیک میدانید که نکته اصلی مستند بودن یا نبودن نیست ،
یاد آوری و بازگویی قطره ای است از سیلی که سرزمین ما را برده و ما هنوز در بند واژه ها هستیم .
سکوت نیمی از انصاف است ، خود را به این کسوت آراسته کنید.
تنها دلیل شما برای غیر مستند بودن این فیلم نبود منبع فیلم ها بود؟؟؟؟
عزیزم میلیون ها ایرانی اومدن تو خیابون درست. اما نا آگاه بودند و فریب خوردند. طرفداران زیاد دلیل بر حقانیت هیچ چیز نیست
دوست عزيز، اينکه انقلاب به دست مردم صورت رفت که پر واضح است. من يکي ز آن مردم بودم. آيااين دليل بر حق بودن آن - بهتر است بگوييم "هيستري" نه انقلاب - است؟ آيا مردم وقتي به تعداد خيلي زياد دنبال چيزي ميفتند، حتما آن چيز خوب است؟ مثلا اين سياهي لشکري که دار زدن در ملائ عام را جمع ميشود تماشاميکند؟ يا مردمي که با تصور خام دنبال هيتلر افتادند؟ مثال هاي زيادي است در تاريخ. شما راست ميگي دليل اين انقلاب نشسته جلوي آينه. اگر بزدل واز خود متشکر نباشه بايد بگه که بدجور گلي به خود زديم. آيا شما از اين وحشي بازي ها وعقب ماندگي هايي که دراين فيلم ميبينيد خنده تان يا شايد گريه تان نميگيرد؟
Mina
پژ عزیز بنظر من شما از جای دیگه ناراحتی داری به این در و اون در میزنی اینکه چون منبع ذکر نکرده پس مستند نیست اصالت این ویدیو ها رو که زیر سوال نمیبره! اینکه آدم بخواد به هر چیزی متوسل بشه که طرف مقابلش رو زیر سوال ببره کار قشنگی نیست
اصلا برای من مهم نیست که مستند باشه یا نباشه.چرا میری تو حاشیه اصل مطلبو بچسب
من از مستند سازی سررشته ای ندارم ولی می دانم تا منابع در اختیار نباشد نمی شود مستند تاریخی خوبی درست کرد. تا این رژیم سانسورچی بر سر کار هست امکان مستند سازی صادقانه در مورد انقلاب ایران وجود ندارد.
این برنامه خوب بود از آن نظر که اشتباهات مردم را هم نشان میداد. در کنار اینکه نشان میداد هیچ کس سفید و یا سیاه نیست. شاه بدی هایی داشت ولی خوبی های زیادی هم داشت. ضمن اینکه دوران امام همچین طلایی هم نبود البته بود ولی برای یک گروه بسیار بسیار محدود که در دایره قدرت بودند.
بعضی افراد که انکار می کنند شاه خوبی هایی داشته یا کینه شخصی دارند یا اینکه از بازگشت به نظام سلطنتی می ترسند. برای افراد گروه اول متاسفم و این افراد خطرناک هستند.
در مورد گروه دوم بایستی گفت که نظام آینده ایران بایستی بر اساس خواسته جمعی همه مردم ایران باشد و کسی نمی تواند انتخابی را حذف کند چون خودش دوست ندارد. پس سعی کنید با این حق انتخاب هم کنار بیایید.
پیشنهاد می کنم شما که یک مستند ساز هستید آستین ها را بالا بزنید.
Motasefane Nesfe melate Iran Bisavad, Khorafati, Jahel va Ravani hastand. Shayad man ham jozv in daste basham albate az dide Akhondhaye Ozgal.. On zaman Shah ham yek Ravani bood!! Mesle hamin Akhondha ke ba hame kar kar daran va bara hame chiz mikhan moeeze konan. Khdaya Share In Akhonha, Shaha roo az sare in Melat Raha kon,,, ,
با سلام،
من هم با این موضوع که این فیلم، ی گزارش مستند نبوده موافقم. بیشتر حالت شرح حال شاه از زبان همسرش رو داره، با اینکه بسیار جالبه به ویژه برای جوونهائی مثله من که اصلان ون موقع نبودن. البته احساس میشه که جهت فیلم، جنبه ی تبلیغاتی داره.
از اینکه این گزارش، حالت خیلی حقیقی داره خیلی جای تشکر داره. بویژه جاهای از فیلم نشون میده که چقدر خانم فرح و اطرافیانشون هنوز در توهم به سر میبردند. و هنوز خود رو آقا بالا سر مردم میدیدند. از اینکه بسیار محترم صحبت میکردند چه خود ایشون چه شاه مرحوم ، بسیار بسیار جای افتخاره.
باید بگم، بعد از ۲۵۰۰ سال شاهنشاهی مردم ایران هیچ نظام دیگه ای بلد نبودند، واسه همین ی نظام شاهنشاهی رو با ی نظام مشابه جایگزین کردند، که رنگ و لعاب مذهبی داره. که تجربه نشون داده که خیلی هم بدتره.
دوست دارم که به همهی دوستان همسن خودم بگم که تمام چیزائی که ما الان میبینیم و بدمون میاد به یک نوئی در زمان شاه بوده. مثلا شک نکنید که در زمان شاه هم، ی عده از صبح تا شب به تکریم و تحسین شاه میپرداختند، مشابه چیزی که الان داریم. اگر شاه بجای تبعید و ارعاب، به آزادی بیان و مناظره بین گروهای مختلف اعتقاد دشت، به اطمینان الان ما شرایط خیلی بهتری داشتیم .
بهرحال بجای خوب گفتن یا باد گفتن از کسی به وقایع نگا کنیم و درس بگیریم. تا راهی به سمت رهائی و پیشرفت پیدا کنیم.
به امید آزادی،
آفرید.
آقا من بیشتر مستندها را از discovery نگاه میکنم خیلیهاش شبیه اینه.
اینم سندhttp://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF
پژمان عزیز متاسفم که مخاطبانت درکی از حرفهای تو ندارند. این نسل، نسل تربیت شده انقلاب است. انتظاری ازشان نباید داشت. وقتی سی سال هر اتفاقی که میافتد حکومت به گردن صیهونیسم و ایادی استکبار میاندازد، چه انتظاری از مردمانمون داری؟ خب تا مخالفتی بکنی، تو هم میشوی از ایادی جمهوری اسلامی! کسی گوش نمیدهد که حرفت چیست. وقتی به ماه اشاره میکنی، همه به نوک انگشتت نگاه میکنند. من هم وقتی در فیسبوکم چنین اشاره ای به این برنامه تلویزیونی کردم، مخالفتهایی از این دست شنیدم. ملت تاریخ نخوانده با همین شوهای تلویزیونی باید "بیدار" شود! و الا کسی که تاریخ خوانده باشد، حمایت(!) شاه از مصدق را بیشتر به جوک میداند تا مستند...
تو هم از اینها بگذار و بگذر. بگذار اینها با گفتن شهبانو، شاه، اعلیحضرت و... غرور آریاییشان را زنده کنند.
والا من هم پس از انقلاب به دنیا آمده ام!
آقا پژمان مثل اینکه با فیلم های آرشیوی هایده که سرهم کردی خیلی احساس مستند سازی بهت دست داده که میخوای درس مستند سازی هم بدی نه؟
واقعا که ببینید دیگه چقدر باید رسانه های ما بدبخت باشند که پژمان بهشون مستند سازی یاد بده!
دوست عزیز
اگه نمیدونی بهت بگم که مستند سازی مرز نداره و تو میتونی به شکل های مختلف یک مستند را ارائه بدی
من شاید بیش از سی ساله که در اروپا زندگی می کنم و صدها مستند به شیوه های گوناگون از تلویزیون های اروپایی دیدم که یه نوع مستندها هم دقیقا همین شکل بود که کسی صحبت می کرد و با ارائه فیلم های مستند در بین حرف ها خاطرات و یا تاریخ شفاهی را سندیت می داد.
در ضمن تو که از انقلاب خبر نداری لطفا غر غر بیخود هم نکن
دوست گرامی، فیلم مستند فیلمی است که یک موضوع خاص را با تکیه بر منابع موجود و از طریق انجام مصاحبه با افراد صاحب نظر مورد بررسی قرار دهد. تشخیص صحت و سقم مطالب مطرح شده توسط مصاحبه شوندگان نیز به عهده بیننده است و تهیه کننده هیچگونه تعهدی در احراز صحت مطالب ندارد.
آشکار است که هدف برنامه از تهران تا قاهره نشان دادن وقایعی است که بر سر خانواده پهلوی از زمان خروجشان از ایران تا وفات شاهنشاه آمده است. برای این منظور چه کسی بهتر از شهبانو فرح میتوانست حقیقت ماجرا را آنچنان که بوده نقل کند.
به باور من آن بخش از برنامه که شرح ما وقع مهاجرت خانواده سلطنتی و بیماری شاهنشاه است هیچگونه جای بحثی ندارد چرا که واقعیت تاریخ است و مستند. آن بخش دیگر که نظرات شهبانو در مورد علل و عوامل انقلاب است نیز نظر شخصی ایشان است و ممکن است افراد دیگر نظرات دیگری داشته باشند.
در کل این برنامه مستند بینظیری بود که به خوبی پرده از بخشی از تاریخ فراموش شده سرزمینمان برداشت و عدم ذکر منابع استفاده شده ذره ای از ارزش این برنامه مستند کم نمی کند.
ميگين اين فيلم مستند نيس
نظرت درباره فيلم زنده ياد بختيار
که قسم نخست وزيري
در مزار دکتر محمد مصدق
ميخوره
بعد روشنفکران گروه هاي سياسي
که مصدق شده دکان نون براشون
به همين بختيار حمله ميکنن
شعار بختيار بافور وردار بيار
ميدن
Pejman Jan,
I Haven't watched it yet but although I agree with some of your points I would like to see the same deemed "objectivity"
be displayed by those who Loath the Pahlavis or dismiss their slightest contributions.
What about the counter point of Pahlavi Bashing of the past 3 decades particularly on BBC Persian ?
http://www.youtube.com/watch?v=0NIul3PU_ns
Why does Mossadegh and Jomhurykhahy ALWAY's come across as the Only Righteous outlook on the
deemed struggle for democracy in the history of Iran ?
http://www.mohammadmossadegh.com/news/most-influential-iranians/
Take Massoud Behnoud and Ramin Jahanbegloo ( always presented as Barjasteh Intellectuals by BBC Persian) for instance both of whom are known for being particularly close to the Pro Green Reformist Camp. Why do they get so much coverage but are denied
the slightest contradictor ?
I have noticed for instance how BBC Persian whenever they want to hold a debate lets say on the Monarchy
or the theme of Aryanism go and find the most educated fellow to defend their views but then choose the worst
or naive representative to contradict them.
How balanced is that ?
I welcome Debate even the most controversial if and only if they confront two equally qualified minds
Why hasn't the BBC or other Diaspora Medias NEVER organized a genuine debate let's say between
someone like Mehrdad Mashayekhi ( a Jomhurykhah) and Daryoush Homayoun ( a Mashroteh Khah) ?
They always were interviewed separately and now that both are dead it's too late.
As such I believe that 3 decades later if we Constitutionalists have no lessons to deliver on the otherhand I don't think
We have any lessons to get from the Jomhurykhahs in terms of "bias" and "objectivity".
That said I found the documentary too long more than 2 hours and a half is way too long.
My Humble opinion,
Darius
PS: A Documentary can be one sided and display a respectful and emotional approach on a given subject. One can disagree with it's conclusions but it doesn't always aim at a cold and distant depiction. The French documentaries for instance often have an emotional approach particularly if the subject of the documentary is linked to pages of history which have deeply divided public opinion.
On Sarkozy:
http://www.youtube.com/watch?v=wcaLhQejV60
On De Gaulle:
http://www.youtube.com/watch?v=x6SPcbcAYvY
And the Americans too look at all the biased documentaries on Obama:
http://www.youtube.com/watch?v=NXtJhLUOFXE
آقا مستند یا غیر مستند. چرا حالیتون نیست آخه ؛ خانوم فرح داره از اتحاد حرف میزنه از فردای ایران حرف میزنه بر عکس شما دنبال چی های دوران طلائی اون امامتون هیچ ادائی هم نداره. آخه تا کی میخواهید بشینید سنگ این انقلاب شیطانی رو به سینه بزنید. بابا اگه نمیخواهید سفره دزدی و جنایات این نظام سر تا پا دروغ و فساد برچیده بشه بگید که ما ملت هم بدونیم با چه دغل هائی طرف هستیم !! جمع کنید بساتتون رو آقایون دوران طلائی .
آقا شما هم ایرادهای بنی اسرائیلی می‌گیرید یا اینکه ملّا لغتی هستید یا اینکه با شاه مخالف بودید/هستید و چیز دیگری برای گفتن ندارید و اسم "مستند" این فیلم را بهانه کوبیدن قرار دادید. خوب جناب پس مستند چیست؟ ویدئو هایی که در طول حرفهای خانم فرح پهلوی نشان داده شدند "سند" نبودند؟ اگر چه گزینشی بودند و هدف تهیه کننده این فیلم همین بود که اینهارا با توضیحات خانم پهلوی نشان دهد. در عجبم که با این طور طرز فکر میتوانیم به آینده ایران امیدوار باشیم یا نه؟
دقیقا با نظر شما موافقم.
جدا از عقاید سیاسی این برنامه صرفا یک گفت و گوی یک طرفه بود که با استفاده به جا از تصاویر آرشیوی، با ضرب آهنگ مناسبی تدوین شده بود. اما به هیج عنوان نمی توان آن را به لحاظ فنی یک مستند نامید.
مثل مصاحبه ی یک روزنامه که در لابلای آن از عکس استفاده میشود، در این گفت و گو هم از تصاویر استفاده شده است.
اما هیچ گونه کشف و شهود، طرح مساله، تضارب آرا، تشکیک در آنچه نمایان میشود، حل مساله، بازکاوی و .... بسیاری از فاکتورهای یک مستند در آن نیست
بنده این فیلم را ندیدم ، اما به عنوان کسی که فیلم های مستند بسیاری دیدم نظر کارشناسی! ! شما رو به هیچ وجه قبول ندارم.
چه کسی در تاریخ سینمای مستند گفته است باید منابع ویدیو ها ذکر شود ، وگرنه فیلم در ژانر مستند قرار نمی گیرد. گرچه ذکر اسناد باعث افزایش اعتبار هر اثر پژوهشی می گردد و حتی گاه در خدمت فرم و نحو روایت داستان قرار می گیرد اما به هیچ وجه دلیلی لازم برای قرار گیری فیلم در ژانر مستند نبوده است.
بنده تریلر مد نظر شما را ندیدم چون وجود یک یا حتی چند فیلم مطابق با سلیقه شما در ارایه مستندات و ذکر منابع ، به هیچ وجه نمی تواند نظریات شما! را اثبات کند . اما اگر هنوز شک دارید که تاریخ سینمای مستند را بر اساس علایق شما ننوشته اند بنده چند فیلم مستند کوتاه که به عنوان فیلم مستند طبقه بندی شده و از عدم انطباق شدیدی با تئوری شما رنج می برند خدمتتان معرفی کنم. لطفا درباره چیزی که اطلاعات کافی ندارید اظهار نظر نکنید. شما می توانید بگویید فلان فیلم ضعیف بوده یا ... نه اینکه به دلایل فوق الذکر مستند نیست.
پژمان جان بسیار دقیق و صادقانه بود. این بهترین نقدی است که راجع به این فیلم دیدم.
واقعا اگه قراره بعد از خامنه ای اینا بیان سر کار از الان باید همه آرزوهامون رو به گور ببریم
طرف یه متن نوشته اونم نه در مورد محتوای فیلم فقط گفته که مستند اینجوری نیست این همه تهمت بهش می زنن اگه از محتوای فیلم انتقاد می کرد دیگه حسابش معلوم نیست با کی بود
با شناختی که من از پژمان دارم هدف اون از نوشتن این مقاله طبیعتا حمایت از جمهوری اسلامی نیست. از نقطه نظر ژورنالیستیک نظر پژمان کاملا درسته و در هیچ کجای دنیا به فیلمی که تنها تنظر دنده اش یک طرف قضیه باشه "مستند" نمگین. در ضمن تهبه کننده فیلم رها اعتمادی هم همچین مستند ساز قهاری نیست و شاه غول رو هم نشکسته. یه سری فیلم که همش توی یوتیوب هست رو برداشته بعد هم یه دوربین جلوی شهبانو فرح گذشته ایشون حرف زده و اون هم ظبط کرده و به ترتیب زمان پخش کرده. اما این فیلم در هر صورت مردم ایران رو به یاد اشتباه بزرگی که در سال 57 کردند انداخت و نشون داد که در صورت باقی مانده حکومت شاهنشاهی ایران میتونست الان چه کشور نمونه ای در منطقه باشه. نتیجه: 1- این فیلم مستند نبود. 2- یاد شاه فقید بخیر و او از همه مخالفان آن روزش بهتر بود. 3- ملت ایران اگر خیلی خیلی خوش شانس باشه یک جوان امروزی و تحصیل کرده مانند رضا پهلوی دولتمرد آینده اش خواهد بود. 4- درود بر پژمان که من خیلی دوستش دارم.
اگر به آقای اعتمادی بگوییم مستند ساز ،
پس بی تردید به پرویز کیمیاوی یا ابراهیم گلستان باید گفت خدا ....
مزدک پارسیان
مستند بسیار زیبایی بود که حداقل بالای ۳۰ میلیون تماشا کردند و از اینکه اینچنین حقایق بازگو شد لذت بردند و ما صمیمانه از مستند ساز سپاسگزاریم و امیدواریم که همینطور به کارهاشون ادامه بدهند.
لطفآ به جای ایراد بنی اسرائیلی شما هم تلاش کنید چنین مستند هایی بسازید.
ارسال یک نظر