وبلاگ شخصی پژمان اکبرزاده
Pejman Akbarzadeh Personal blog in Persian
فیس‌بوک / Facebook - تویتر / Twitter - تارنما / Website


۱۳۹۰ آذر ۱۰, پنجشنبه

مارش ایرانی؛ اثری که حدود سال ۱۷۲۰ در فرانسه ساخته شد

در راستای کشفیات تاریخی :) یک قطعه ناشناس دیگه امروز پیدا کردم که توسط یک آهنگساز اروپایی درباره ایران ساخته شده. اثری به نام «مارش ایرانی» که تیتر فرانسوی اون Marche Persane هست و حدود سال ۱۷۲۰ میلادی ساخته شده؛ از یک آهنگساز فرانسوی به نام مارین مارا (Marin Marais)

این اثر برای ساز ویولا دِ گامبا با همراهی لوت اروپایی (شبیه بربت ایرانی) نوشته شده که البته ظاهراَ در برخی اجراها سازهای همراه کنندهء دیگه ای هم بهشون اضافه می شن، مانند همین اجرایی که ویدئوش رو در پایان این یادداشت گذاشتم.

«مارش ایرانی» در برنامه هایی که در دنیا برای اجرا با سازهای کهن مانند ویولا د گامبا و لوت برگزار میشه، همچنان در لیست قطعات قرار داره. همین چند ماه پیش هم در یکی از برنامه‌هایی که رادیو WDR در آلمان ترتیب داده بود اجرا شد.
ولی مانند همین داستان قطعه «پرسیس» که در یادداشت قبلی نوشتم، اصلاَ برای ایرانیان آشنا نیست! چون سرانهء مطالعه‌مون شُکر خدا بسیار بالاست و دانش موسیقی‌مون هم بیداد می‌کنه. فکر کنم سخن خردمندانهء اون نویسنده انگلیسی که گفته بود. «مردم اسهال انتقاد دارند و یوبوست مطالعه» بیش از همه در مورد ما صدق کنه! حالا هر کی بدش اومد اینقدر فحش این زیر بنویسه تا جونش در ره !


خیلی تلاش کردم در مورد Marche Persane اطلاعات بیشتری پیدا کنم و اینجا بنویسم ولی دست‌کم در منابع اینترنتی نتونستم چیز دندونگیری پیدا کنم و حتا در صفحه ویکیپدیای آهنگساز، با اینکه این قطعه ازش بسیار اجرا میشه، حتا نام مارش در فهرست آثارش نبود که البته اضافه کردم!  موندم که از دست ایرانی‌های بی تفاوت و یک سری اروپایی‌های یونان محور به کجا پناه ببرم . ولی باز هم همون مورد اول موثرتر و دردناک تره. همه جا وقتی صحبت از حضور ایران هست یه جوری باید بخوره توی سرش!


به هر حال جستجو رو ادامه می‌دم. تنها چیز خاصی که بدست اومد اینکه این اثر تحت تاثیر سفر یکی از نمایندگان دربار ایران به فرانسه ساخته شده. همین آقای محترمی که عکسش را در ابتدای مطلب گذاشتم. ضمنا چندین سال در کاخ ورسای به عنوان نوازنده فعالیت داشته. اگر خواستید شما هم بگردید تنها توجه داشته باشید که یوهان اشتراوس هم اثری دقیقا به همین نام «مارش ایرانی» (Persian March) ساخته که گیج‌تون نکنه.


ویدئوی یکی از اجراهای «مارش ایرانی» (Marche Persane) اثر مارین مارا. نوش جان! :)





۴ نظر:

ناشناس گفت...

maran mareh khoundeh misheh va na maaraan maaraa

ناشناس گفت...

mamnoon besyar ziba bood!

ناشناس گفت...

es1- در مورد این قطعه میتونین در این پایان نامه اطلاعات تکمیلی پیدا کنین:
C.H. Thompson: Marin Marais, 1656–1728 (diss., U. of Michigan, 1956)
2- برای شما که به پیدا کردن قطعات با اسم ایران علاقه دارید شاید این یکی هم جالب باشه:
http://jscholarship.library.jhu.edu
:8080/handle/1774.2/2442
متاسفانه حتا دانشنامه های معتبر موسیقی هم اسم آهنگساز این یکی رو ندارن که بشه اطلاعاتی در موردش به دست آورد.اما من یک صفحه از تایمز موزیکال 1 دسامبر 1889 (اواخر سلطنت ناصرالدین شاه) رو پیدا کردم که انگاراین قطعه رو شاه برای چاپ هدیه کرده بود یا برعکس (نفهمیدم کدام چون جی-استور تمام مدرک رو در اختیارم نگذاشت تا بخونم)
3- به نظرم دخالت ملی گرایی ماست که این قطعه رو مهم می کنه و گرنه به نظر میرسه خود قطعه در سیاهه آثار آهنگساز اثر چندان مهمی نبوده (حتا دیکشنری گروو هم فقط یه اشاره کوتاه بهش کرده). تو اون دوره خیلیا آثاری با عنوان های شرقی به «ترک» یا «ایرانی» یا «مصری» نوشتن که هممون می دونیم نه خیلی ربطی با موسیقی این کشورا داشته و نه خیلی افتخاری به حساب میاد. اگر کسی محقق دوره باروک فرانسوی به حساب میاد خوب گشتن دنبال چنین قطعه ای شاید توجیه داشته باشه اگر متخصص روابط خارجی ایرانه شاید گشتن دنبال اینکه اون ایرانیه که آهنگساز به خاطرش آهنگ ساخته کی بوده توجیه داشته باشه، اما به نظر من بزرگ کردنش به صرف اینکه نام یک قطعه ایرانیه چیزی چز به کار گرفتن هیجان زده ملی گرایی توش نیست.
4- همه اینا که گفتم معنیش این نیست که ما نباید تاریخ موسیقی خودمون و جهان رو خوب بلد باشیم و نباید در موردش تحقیق کنیم. بلکه موضوع اینه که ایدئولوژی شخصیمون در انتخاب موضوعات کار دخالت زیاده از حد نکنه.

پژمان اکبرزاده گفت...

من چندین بار این مطلب را خواندم. هیچ کجا ندیدم که اشاره کرده باشم این قطعه یا این قبیل قطعات، بسیار کارهای با ارزشی هستند! به نظر من به لحاظ تاریخی و همچنین موسیقی، بسیار جالب است که آثاری که توسط آهنگسازان غیر ایرانی درباره ایران ساخته شده گردآوری، شنیده و درباره آنها صحبت شود. ارتباطی هم به «ملی گرایی» ندارد، تنها برای کسی که هم به پژوهش‌های ایران شناسی علاقه دارد و هم به موسیقی، جالب است.
سپاس فراوان از پیوندها و اطلاعاتی که در اختیار گذاشته اید.